بررسی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی توده‌های مختلف گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum- graecum L.)

شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) از مهم‌ترین گیاهانی است که در صنایع دارویی استفاده می­شود. به‌منظور بررسی تأثیر شوری کلرید سدیم بر محتوای رطوبت نسبی، پایداری غشاء، محتوی سبزینه (کلروفیل)، سدیم، پتاسیم، نسبت سدیم به پتاسیم و انباشت متابولیت­های سازگاری (پرولین)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار به‌صورت گلدانی در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل هشت تودۀ بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد، یاسوج و چهار سطح شوری (60، 120، 180 میلی­مولار و آب آشامیدنی به‌عنوان شاهد) بود. نتایج تجزیه­های آماری نشان داد که تنش شوری اثر معنی­داری بر محتوای رطوبت نسبی، پایداری غشاء، سبزینۀ a، سبزینۀ b، سبزینۀ کل، سدیم، پتاسیم و میزان پرولین داشت. با افزایش سطوح شوری آب آبیاری همۀ صفات به‌جز میزان پرولین، سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم کاهش یافت. ازنظر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بیشترین میزان از گروه شاهد (شوری صفر) به دست آمد. بیشترین میزان سدیم، سدیم به پتاسیم و پرولین در آخرین سطح شوری (180 میلی­مولار) نسبت به شاهد مشاهده شد. بین توده­ها، به ترتیب توده­های چالوس، مشهد و اصفهان متحمل‌ترین توده­ها به شوری بودند. بر پایۀ نتایج این پژوهش، به نظر می­رسد بتوان از این سه توده به‌عنوان توده­های حاوی ژن­های متحمل به شوری برای اصلاح توده­هایی با ظرفیت عملکرد زیاد در مناطق شور استفاده کرد.